ประเด็นสำคัญที่ควรมีการดำเนินการต่อเนื่องเพื่อความยั่งยืนของการจัดการสิ่งแวดล้อมในการดูแลผู้ป่วย
1. บทบาทของผู้บริหารและทีมบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย (ENV) ผู้บริหารควรลงพื้นที่เยี่ยมสำรวจสิ่งแวดล้อม ประชุมคณะกรรมการ คณะทำงาน กำกับติดตาม นำสู่การพัฒนาและปรับปรุง
2. การศึกษามาตรฐาน กฎหมาย ข้อบังคับต่างๆที่เกี่ยวข้องอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะกฎหมาย ระเบียบที่เกี่ยวข้องกับด้านสิ่งแวดล้อม
3. การวางแผนกลยุทธ์ด้านการพัฒนาสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย ต้องสนับสนุนทุกกลยุทธ์ของโรงพยาบาล
4. การบริหารความเสี่ยงและการติดตามด้านสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย ต้องวิเคราะห์ระบบการทำงาน กระบวนการทำงานด้านสิ่งแวดล้อม ค้นหาความเสี่ยงนำมาจัดทำ Risk Register ด้านสิ่งแลดล้อมและแผนป้องกันความเสี่ยง และติดตามอย่างต่อเนื่อง เช่น ไฟฟ้าลัดวงจรมีความเสี่ยงอะไรซ่อนอยู่บ้าง เป็นต้น
5. วางแผนปฏิบัติการ แนวทางดูแลระบบบำรุงรักษาและสิ่งแวดล้อมในโรงพยาบาล ต้องวางแผนให้ชัดและติดตามการอย่างต่อเนื่อง
6. วิเคราะห์บริบทหรือสถานการณ์ที่มีการปรับเปลี่ยนเพื่อดำเนินการพัฒนาและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
7. กำกับติดตามการดำเนินการตามแผนกลยุทธ์ แผนปฏิบัติการ/แนวทางที่วางไว้ สรุปผลการติดตามในรายงานการประชุม
8. ทบทวนกำหนดและติดตามตัวชี้วัดที่เกี่ยวข้องกับระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม
การจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อมในการดูแลผู้ป่วยให้ปลอดภัย
1. การจัดพื้นที่ในการให้บริการผู้ป่วยอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โดยเฉพาะพื้นที่คัดกรอง, พื้นที่ช่วยชีวิตฉุกเฉิน,
พื้นที่สังเกตอาการ, เส้นทางการเคลื่อนย้าย,การป้องกันการทาร้าย, การระบายอากาศ
2. การจัดพื้นที่ให้บริการผู้ป่วยนอก โดยเฉพาะ พื้นที่การคัดกรอง, รอรับบริการ, เส้นทางการเคลื่อนย้าย,
การช่วยเหลือกรณีฉุกเฉิน, การระบายอากาศ, ห้องน้ำ
3. การจัดพื้นที่ให้บริการผู้ป่วยในกรณีผู้ป่วยล้นออกมานอกหอผู้ป่วย โดยเฉพาะ สถานที่พักของผู้ป่วย,
การป้องกันฝน/แดด, การป้องกันฝุ่นละออง, การป้องกันสัตว์และแมลง, ห้องน้ำ, เครื่องมือและอุปกรณ์,
ความปลอดภัยจากอัคคีภัย, แสง/การระบายอากาศ
แนวทางการทบทวนปัญหาเพื่อการปรับปรุงสิ่งแวดล้อม
“ปัญหาและความท้าทายด้าน ENV ที่สถานพยาบาลประสบอยู่ สำเร็จได้ด้วยการวิเคราะห์ เรียนรู้ ลงมือทำและทำอย่างต่อเนื่อง”
อ.โกเมธ นาควรรณกิจ
Outsource Tracking
“การกำกับการทำงานของ Outsource
ต้องใช้หลักคุณธรรม เราต้องมอง Outsource เป็นส่วนหนึ่งขององค์กรเรา
ต้องมีการกำกับ ติดตาม ประเมินผล”
อ.อธิรัชต์ เทพวัลย์
1.กำหนดขอบเขตและข้อกำหนด โดยต้องทำความเข้าใจในสัญญา ทบทวนสัญญา Outsource อย่าง
ละเอียดเพื่อให้ทราบถึงขอบเขตงาน ความรับผิดชอบ และข้อกำหนดต่างๆที่เกี่ยวข้อง กำหนดตัวชี้วัด (KPIร) กำหนดตัวชี้วัดที่ชัดเจนเพื่อประเมินประสิทธิภาพของOutsource เช่น ระยะเวลาในการตอบสนองต่อปัญหา
ความพร้อมใช้งานของระบบ และความพึงพอใจของผู้ใช้งาน และจัดทำรายการอุปกรณ์และระบบ จัดทำรายการ
อุปกรณ์กรณ์และระบบวิศวกรรมทั้งหมดที่Outsource รับผิดชอบ พร้อมรายละเอียดเกี่ยวกับสถานะ การบำรุงรักษา
และประวัติการช่อมแชม
2.การติดตามและตรวจสอบ โดยต้องตรวจสอบเป็นประจำ กำหนดตารางการตรวจสอบระบบ และอุปกรณ์ อย่างสม่ำเสมอเพื่อให้แน่ใจว่าทุกอย่างอยู่ในสภาพที่พร้อมใช้งาน ตรวจสอบประสิทธิภาพ ตรวจสอบประสิทธิภาพของระบบตาม KPIs ที่กำหนดไว้ เช่น การวัดอุณหภูมิและความชื้น การตรวจสอบแรงดันไฟฟ้า และการทดสอบระบบสำรอง ตรวจสอบเอกสาร ตรวจสอบเอกสารการบำรุงรักษาและช่อมแชมที่ Outsource จัดทำขึ้น เพื่อให้แน่ใจว่ามีการบันทึกข้อมูลอย่างครบถ้วนและถูกต้อง และประชุมติดตาม กับ Outsource อย่างสม่ำเสมอเพื่อหารือเกี่ยวกับปัญหา อุปสรรค และแนวทางแก้ไข
3.การสื่อสารและรายงาน ประกอบด้วย ช่องทางการสื่อสาร กำหนดช่องทางการสื่อสารที่ชัดเจน
ระหว่างโรงพยาบาลและOutsource เพื่อให้สามารถติดต่อสื่อสารกันได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ การรายงานปัญหา กำหนดขั้นตอนการรายงานปัญหาและเหตุการณ์ฉุกเฉินที่ชัดเจน เพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างทันท่วงที การรายงานผล กำหนดให้ Outsource จัดทำรายงานผลการดำเนินงานเป็นประจำ เพื่อให้โรงพยาบาลทราบถึงสถานะของระบบและประสิทธิภาพการทำงานของ Outsource
4.การประเมินผลและปรับปรุง โดยต้องทำการ ประเมินผลประจำปี ประเมินผลการดำเนินงานของ
Outsource เป็นประจำทุกปีโดยพิจารณาจาก KPIs ที่กำหนดไว้ และความพึงพอใจของผู้ใช้งาน และปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง นำผลการประเมินมาใช้ในการปรับปรุงกระบวนการทำงานและข้อกำหนดต่างๆ เพื่อให้ระบบวิศวกรรมของ
โรงพยาบาลมีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
5.การจัดการความเสี่ยง โดยการวางแผนฉุกเฉิน ร่วมกับ Outsource จัดทำแผนฉุกเฉินสำหรับ
เหตุการณ์ต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น เช่น ไฟดับ น้ำท่วม หรือภัยพิบัติอื่นๆ และการประกันภัย ตรวจสอบให้แน่ใจว่า Outsource มีการทำประกันภัยที่ครอบคลุมความเสี่ยงต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น
ตัวอย่างระบบวิศวกรรมที่ควรให้ความสำคัญในโรงพยาบาล ได้แก่ ระบบไฟฟ้าสำรอง ระบบปรับอากาศและระบายอากาศ ระบบก๊าซทางการแพทย์ ระบบบำบัดน้ำเสีย ระบบป้องกันอัคคีภัย ลิฟต์โดยสาร Key Massage 1.การติดตามและตรวจสอบ Outsource ควรทำอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง 2.ควรมีบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถในการตรวจสอบและประเมินผลการทำงานของOutsource 3.ควรมีการทบทวนและปรับปรุงสัญญา Outsource เป็นประจำ เพื่อให้สอดคล้องกับความต้องการของโรงพยาบาล และ4.การตรวจสอบระบบวิศวกรรมภายในโรงพยาบาลควรทำตามมาตรฐานที่กำหนดโดยกฎหมาย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
แลกเปลี่ยนเรียนรู้การพัฒนาระบบสิ่งแวดล้อมในการดูแลผู้ป่วยที่ยั่งยืนของวชิรพยาบาล
งานเครื่องมือแพทย์ (Medical equipment Division)
มีการกำหนดโครงสร้างหน่วยงานเครื่องมือแพทย์อย่างชัดเจน และบริหารจัดการตามมาตรฐานตอนที่ II-3.2 เครื่องมือแพทย์และระบบสาธารณูปโภค ปัจจัยแห่งความยั่งยืน (Key to sustainability) ประกอบด้วย
1.กำหนดเป้าหมายงานบริการของงานเครื่องมือแพทย์n(Goal settings) เพียงพอ พร้อมใช้ ปลอดภัยได้มาตรฐาน คุ้มค่า
2.บุคลากรชำนาญการทางด้านเครื่องมือแพทย์ประจำหน่วยงาน (Equipment personnel;EQPP) และประเมินผลลัพธ์การปฏิบัติงาน
3.แผนแม่บทของเครื่องมือทางการแพทย์ (Master data/plan of medical devices) จัดกลุ่มเครื่องมือแพทย์เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1.เครื่องมือช่วยชีวิต (Emergency equipment) 2.เครื่องมือพื้นฐาน (Fundamental equipment) 3.เครื่องมือเฉพาะทาง (Advanced/specific equipment) และ กำหนดโครงสร้างขั้นตอนการพิจารณาเครื่องมือแพทย์เพื่อการพิจารณาอนุมัติงบประมาณในการจัดซื้อเครื่องมือแพทย์
4.การวางแผนกระจายเครื่องมือแพทย์สู่หน้างาน และการรวมศูนย์ (distribution planning) โดย 1) Decentralization การกระจายเครื่องมือแพทย์ไปยังตำแหน่งที่มีความจำเป็นใช้งาน 2) Centralization/Pooling การรวมศูนย์เครื่องมือแพทย์ในศูนย์เครื่องมือแพทย์เพื่อการบริหารจัดการ 3) Zoning การจัดแบ่งพื้นที่ของเครื่องมือแพทย์ในการใช้ร่วมกันหรือยืมใช้ในกรณีที่มีการขาดแคลนแบบฉุกเฉิน
5.ทรัพยากรบุคคลของงานเครื่องมือแพทย์(BME Human resource) ประกอบด้วย วิศวกรรมชีวการแพทย์
นักเทคโนโลยีเครื่องมือแพทย์ บุคลากรชำนาญงานทางด้านเครืองมือแพทย์ประจาหน่วยงาน นักธุรการประจำงานเครื่องมือแพทย์ และแพทย์ที่ปรึกษาประจำหน่วยงานเครื่องมือแพทย์
6.โปรแกรมการจัดการบริหารงานเครื่องมือแพทย์(Medical device management platform)
7.การรับรองมาตรฐานทางด้านงานเครื่องมือแพทย์(Standard cerfication) โดยใช้มตรฐานห้องปฏิบัติการสอบเทียบเครื่องมือแพทย์ ISO/IEC 17025: 2017 สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม และ MOA ผู้ตรวจประเมินภายในสถาบันมาตรวิทยาห่งชาติกระทรวงอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
งานปรับปรุงพื้นที่ให้บริการทางการแพทย์ ขั้นตอนการปรับปรุงพื้นที่ให้บริการทางการแพทย์ ประกอบด้วย 1) รับนโยบายของทีมบริหารเบื้องต้น 2) ประชุมร่วมทีมสหสาขาของพื้นที่ที่ได้รับการปรับปรุง 3) ดำเนินการออกแบบพื้นที่ตัวอย่างโดยยังไม่ลงระบบ 4) ประชุมร่วมทีมสหสาขาครั้งที่2 เพื่อปรับปรุงแบบ 5) ลงแบบที่เป็นมาตรฐานของทีมวิศวกรรม 6) ดำเนินการประชุมเพื่อเสนองบประมาณและแผนการดำเนินงาน 7) จัดทำร่างขอบเขตงานและจ้างเหมาดำเนินการ 8) ประชุมร่วมทีมก่อสร้างและเจ้าของพื้นที่ 9) กำกับการก่อสร้างและติดตามงานรายวัน 10) ประชุมร่วมทีมก่อสร้างเจ้าของพื้นที่และวิศวกรรม 11) ตรวจรับตามงวดงานและแก้ไข 12) ทดลองระบบงานและวางแผนย้ายหน่วยงาน
ปัจจัยแห่งความยั่งยืน (Key to sustainability) งานปรับปรุงพื้นที่ให้บริการทางการแพทย์ ที่สำคัญได้แก่ 1.มุมมองของผู้บริหาร ทีมวิศวกรรม และเจ้าของพื้นที่ ต้องมีการตกลงกัน และเห็นผลร่วมกัน 2.งบประมาณและโครงสร้างต้องชัดเจนในการดาเนินงาน ต้องมีการสรุปความเป็นไปได้ของงานว่าได้หรือไม่ได้ ควรหรือไม่ควร 3.ต้องมีคนกลางที่เข้าใจมุมมองทุกฝ่ายและเป็นผู้ประสานงานในการออกแบบ 4.ให้ใช้มาตรฐานการก่อสร้างทางการแพทย์มาอ้างอิง และไม่ควรใช้มาตรฐานการก่อสร้างทั่วไปมาอ้างอิงทั้งหมดโดยไม่เข้าใจบริบททางการแพทย์
TSGQ-3P เคล็ดลับความสำเร็จในการทำ Quality Walk Round ในมุมมองผู้บริหารโรงพยาบาล
T : Team ผู้บริหารระดับสูง ผู้บริหารคร่อมสายงาน บุคลากรหน้างานคร่อมสายงาน
S : Standard แบบประเมินอาคาร สถานที่ สิ่งแวดล้อม เครื่องมือ สาธารณุปโภค หน่วยสนับสนุน
G : Gap การค้นหาจุดบอด จุดเสี่ยง ข้อเสนอแนะจากการเยี่ยมสำราจ / ตราจสภาพที่ ผ่านมา
Q : Quality มุมมองคุณภาพ ด้าน Safety, IC, Holistic, Healling, Lean, 5ส.
P : Patient การนำข้อคิดเห็นจากผู้มารับบริการ มาประกอบการเดินสำราจ( Patient experience)
P : People การน่าข้อคิดเห็นจากบุคลากรทุกกลุ่ม ร่วมสำรวจหาจุดแก้ไขปรับปรุง
P : Planet การค่านึงการอนุรักษ์พลังงาน ลดความสิ้นปลื้อง ภาระการซ่อมบำรุง
“การที่ผู้บริหารลงหน้างาน ทำให้ปรับจากงาน Routine เป็นการค้นหาความเสี่ยงและนำมาทำ
แผนพัฒนาคุณภาพ ปรับปรุง เป็นการสร้างความเชื่อมั่นให้กับโรงพยาบาล”
ผศ.ทพ.สุรกิจ วิสทธิวัฒนากร
ผู้ถอดบทเรียน นางสาวรุ่งนภา ศรีดอกไม้
พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ กลุ่มงานพัฒนาคุณภาพ บริการและมาตรฐาน โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช
